Rozliczanie energii cieplnej w budynkach wielolokalowych w oparciu o wskazania podzielników kosztów ogrzewania wywołuje wiele kontrowersji wśród lokatorów, a po każdym zakończeniu i rozliczeniu sezonu grzewczego, telefony oraz skrzynki email, niezależnych ekspertów są pełne próśb o pomoc płynących zarówno ze strony lokatorów jak i zarządców nieruchomości. Wpływ na ostateczny wygląd rozliczenia mają cztery czynniki:
-
- Regulamin rozliczania zużytej energii cieplnej przyjęty przez wspólnotę mieszkaniową, lub spółdzielnię,
-
- Podzielnik kosztów ogrzewania, a ściślej rzecz biorąc jego praca wynikająca z poprawnego montażu, oraz zaprogramowania do pracy z danym typem grzejnika,
-
- Instalacja ogrzewcza budynku – jej stan techniczny, wyposażenie, oraz poprawna eksploatacja,
- Powiązane z powyższym współczynniki korygujące zużycie ciepła, wynikające z położenia lokalu w budynku zwane współczynnikami LAF
Niniejszy materiał postanowiliśmy poświęcić temu ostatniemu czynnikowi, gdyż niewłaściwe dobrane współczynniki, mogą w istotny sposób wpłynąć na wysokość opłat przypadających na konkretne lokale. Podstawowy problem w doborze współczynników LAF wynika z braku precyzyjnych wytycznych zawartych w obowiązujących przepisach.
Zgodnie z art. 45a pkt.9 Ustawy Prawo Energetyczne:
Właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego dokonuje wyboru metody rozliczania całkowitych kosztów zakupu ciepła na poszczególne lokale mieszkalne i użytkowe w tym budynku, tak aby wybrana metoda, uwzględniając współczynniki wyrównawcze zużycia ciepła na ogrzewanie, wynikające z położenia lokalu w bryle budynku przy jednoczesnym zachowaniu prawidłowych warunków eksploatacji budynku określonych w odrębnych przepisach, stymulowała energooszczędne zachowania….
Powyższy zapis powoduje zróżnicowane podejście do problemu, a doświadczenie w pracy z zarządcami wskazuje cztery funkcjonujące wśród nich rozwiązania.
-
- Wybór współczynników zawartych w tablicach COBRIT INSTAL,
-
- Zlecanie opracowanie tzw. współczynników LAF, obliczanych na podstawie strat ciepła w poszczególnych lokalach znajdujących się w budynku.
- Przyjęcie jako podstawy współczynników z tablic i uznaniowe korygowanie ich wartości. Korygowanie następuje np. po ociepleniu ścian, lub dachu kiedy zarządca bez wykonania obliczeń podejmuje decyzje o tym iż zmienia w części lokali wartość współczynnika, dodając po kilka %. Może to też działać w drugą stronę, lokator narzekający na niską temperaturę spowodowaną usterkami w przegrodach budynku, może liczyć iż podobną metodą, aczkolwiek przy wykorzystaniu odejmowania zyska kilka %.
- Zbagatelizowanie problemu i brak uwzględniania współczynników korygujących.
Jak wynika z zacytowanego fragmentu ustawy, rozwiązanie 4 jest niezgodne z przepisami. Podobnie jak rozwiązanie 3, gdzie dodatkowo korygowanie wartości współczynników na tzw. oko powoduje sytuację w której współczynniki przyjmują często bardzo nieracjonalne wartości.
Dokonajmy zatem porównania 1 i 2 podejścia. Dodatkowo dla współczynników uzyskiwanych metodą obliczeniową przedstawiliśmy dwa warianty ich zmiany, gdzie w jednym mamy budynek nie ocieplony, a w drugim obliczenia uwzględniają przeprowadzoną termomodernizację.
Zanim jednak przejdziemy do konkretnych tabel i porównań kilka informacji dotyczących metody obliczeniowej.
Współczynniki LAF muszą być obliczone dla wszystkich lokali w budynku, nie ma możliwości ich wyznaczenia np. dla jednego z nich ( takie prośby pojawiają się dość często ze strony lokatorów, bądź zarządców).
Wyznaczane są na podstawie analizy porównawczej najniższej wartości wskaźnika obliczeniowego zapotrzebowania na ciepło ΦHL,A min jaka wystąpiła w danym budynku odniesionej do wartości ΦHL,A n w poszczególnych lokalach w budynku.
Wartości wskaźnika obliczeniowego zapotrzebowania na ciepło ΦHL,A oblicza się dzieląc sumę strat energii cieplnej pomieszczeń należących do danego lokalu przez powierzchnię użytkową danego lokalu. Straty energii cieplnej dla poszczególnych pomieszczeń określa się zgodnie z wymaganiami obowiązujących norm i przepisów. Nie ma tutaj miejsca na uznaniowość i swobodny dobór danych do obliczeń, nie popartych żadnymi dokumentami, a jedynie np. subiektywnymi ocenami lokatora, czy zarządcy.
Współczynniki LAF uzyskane tą metodą uwzględniają min. następujące czynniki:
- Straty ciepła wynikające z różnej konstrukcji przegród,
- Układu i wielkości okien,
- Usytuowania budynku i lokalu względem stron świata,
- Osłonięcia budynku,
- Strat ciepła przez przegrody do sąsiednich lokali,
- Zajmowana powierzchnia,
- Zmiana charakterystyki energetycznej budynku wynikająca z modernizacji jego przegród.
które nie są uwzględniane we współczynnikach LAF, dobranych z tablic COBRIT INSTAL.
Zacznijmy więc od prezentacji współczynników LAF wg. tablic COBRIT INSTAL. Do dyspozycji mamy dwie. Jedna dotyczy budynków wybudowanych (oddanych do użytkowania po 01.01. 1983 r. druga obejmuje wszystkie budynki wzniesione przed tą datą.
Górny wiersz to lokale znajdujące się na ostatniej kondygnacji, wiersz najniższy to lokale znajdujące się na parterze, kolumny skrajne dotyczą tzw. mieszkań szczytowych, a do pozostałych odnoszą się wartości współczynników LAF w środkowych polach. Interpretacja % korekty wskazań podzielników wygląda następująco:
-
- Lokale ze współczynnikiem 0,8 – korekta (zmniejszenie ) wskazań o 20%
- Lokale ze współczynnikiem 1 – brak korekty,
Jako obiekt na przykładzie którego przedstawimy porównanie wartości współczynników LAF wybrano budynek oddany do użytkowania po 01.01.1983r. Dodatkowo budynek został poddany termomodernizacji przegród, gdzie ocieplnie stropu nad piwnicą i stropu nad ostatnią kondygnacją mieszkalną zostało wykonane z uwzględnieniem celu jakim było uzyskanie zdecydowanie niższych współczynników lambda od obowiązujących zgodnie z WT na rok, w którym była ona przeprowadzana. Zwracamy uwagę na ten element celowo, gdyż spowodowało to dość specyficzny układ obliczonych współczynników LAF.
Poszczególne wiersze prezentują:
- Numer lokalu,
- Powierzchnię lokalu w m2,
- Współczynniki LAF zgodne z tabelą COBRIT INSTAL dla budynków wzniesionych po 01.01.1983r.
- Współczynniki LAF wyznaczone metodą obliczeniową dla budynku przed termomodernizacją,
- Współczynniki LAF wyznaczone metodą obliczeniową dla budynku poddanego termomodernizacji.
Jak widać na zaprezentowanym diagramie różnice wartości współczynników korygujących w zależności od wybranej metody mogą liczyć od kilku do nawet kilkunastu %. Co też jest istotne różnice działają w dwie strony. W sytuacji kiedy mamy bardzo dobrze przeprowadzoną termomodernizację, ktoś może czuć się poszkodowany, kiedy zamiast współczynnika 0,75, będzie miała 0,94 – należy jednak zwrócić uwagę że rachunki za energię cieplną powinny uleć zmniejszeniu.
Podsumujmy zatem zalety i wady poszczególnych metod doboru współczynników korygujących LAF.
METODA OBLICZENIOWA
Zalety
-
- Odnoszą się do rzeczywistych strat energii cieplnej w poszczególnych lokalach,
-
- Uwzględniają czynniki mające wpływ na straty energii w konkretnych budynkach i lokalach,
- Uwzględniają zmiany charakterystyki energetycznej budynku i jego poszczególnych elementów w oparciu o obowiązujące przepisy i stan faktyczny ( nie są uznaniowe).
Wady
-
- W przypadku budynków o niestandardowej architekturze, lub po przeprowadzeniu gruntownej termomodernizacji wartości współczynników LAF mogą nie zadowalać użytkowników wszystkich lokali,
- Konieczność posiadania przez zarządcę/wspólnotę mieszkaniową kompletnej dokumentacji technicznej budynku, na podstawie której przeprowadza się obliczenia.
METODA WG TABLIC COBRIT INSTAL
Zalety
- Szybkość i łatwość doboru,
- Łatwiejsze przyswojenie przez lokatorów dobranych współczynników ( …mam mieszkanie szczytowe więc na pewno traci ono więcej energii cieplnej niż sąsiada którego lokal znajduje się w środku budynku).
Wady
-
- Nie odnoszą się do rzeczywistych strat energii cieplnej w poszczególnych lokalach,
-
- Nie uwzględniają czynników mających wpływ na straty energii cieplnej w konkretnych budynkach i lokalach,
-
- Nie można przy jej zastosowaniu uwzględnić zmiany charakterystyki energetycznej budynku, lub jego poszczególnych elementów,
- Nie uwzględniają niestandardowych rozwiązań architektonicznych, lub termomodernizacyjnych.
Powiązane artykuły:
W przypadku dodatkowych pytań zapraszamy do kontaktu z ekspertami dostępnymi pod adresem email: kontakt@oszczędnybudynek.pl
Powyższy materiał poza cytowanymi przepisami Ustawy Prawo Energetyczne i zaleceniami zawartymi w tabeli 1 COBRIT INSTAL jest materiałem w pełni autorskim i podlega ochronie na podstawie Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Jego rozpowszechnianie, cytowanie, oraz powielania wymaga zgody autora.
Opracowanie: MW zespół oszczędnybudynek.pl
