Prowadzone w Polsce procesy inwestycyjne zarówno dotyczące wznoszenia nowych budynków, jak i modernizacji istniejących można w zakresie ich przygotowania podzielić na dwie zasadnicze grupy:
Pierwsza z nich dotyczy średnich i dużych obiektów komercyjnych. W tym przypadku na etap przygotowawczy poza opracowaniem wymaganych przepisami projektów i opracowań składa się również szereg analiz mających za celu wskazanie najbardziej optymalnych pod kątem efektywności energetycznej i wpływu na środowisko rozwiązań. Cechami charakterystycznymi tego typu analiz są:
- Horyzont czasowy do jakiego się odnoszą – z reguły analizujemy czas życia danego urządzenia/instalacji lub całego budynku,
- Porównanie kilku – najczęściej 3 max 4 – wariantów technicznych rozpatrywanego elementu budynku, lub jego wyposażenia technicznego.
Są obligatoryjne gdy inwestor stara się o uzyskanie jednego z dostępnych certyfikatów wielokryterialnych dla swojej inwestycji takich jak: Certyfikat Zielony Dom, BREEAM, czy LEED.
Pojawia się ( na razie jeszcze bardzo wąska ) grupa inwestorów którzy nie ubiegają się o certyfikację budynku, ale chcą poznać porównawcze koszty związane z zastosowaniem poszczególnych rozwiązań i technologii, zlecając tego typu opracowanie specjaliście. Mając na względzie że nie każde usprawnienie czy też technologia są opłacalne finansowo ( a być powinny) tego typu podejście jest jak najbardziej racjonalne i uzasadnione.
Należy również do tej grupy zaliczyć wszelkie modernizacje budynków publicznych, spółdzielczych i firmowych, które są dofinansowywane różnego rodzaju dotacjami lub korzystają z preferencyjnych eko kredytów. W tych przypadkach obligatoryjnym jest przeprowadzenie audytu energetycznego takiego obiektu – mowa tutaj wyłącznie o opracowaniu wykonanym zgodnie z Rozporządzeniem Ministra infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu audytu energetycznego oraz części audytu remontowego…. z pózn zmianami
Druga grupa obejmuje wszystkie inwestycje osób prywatnych, małe obiekty komercyjne ( nie należące do dużych sieci, a do pojedynczych przedsiębiorców) lub takie gdzie korzystanie ze wsparcia finansowego nie wiąże się z koniecznością wykonania takiej analizy.
W tym wypadku inwestor zleca opracowanie wymaganych projektów, opcjonalnie w przypadku domów jednorodzinnych kupuje projekt gotowy. Kwestie dotyczące wyboru poszczególnych rozwiązań dla budynku nie są głębiej analizowane, a ich wybór opiera się na różnych często przypadkowych przesłankach. Najpopularniejsze z nich to:
- Mam tak w domu/ firmie i tam się sprawdza, sprawdzi się i tu….
- Znajomy/ ktoś z rodziny doradził bo ma…
- W internecie napisali…. opcjonalnie ludzie na forum radzą…
- W hurtowni/sklepie doradzili a oni się znają bo to sprzedają….
- Wykonawca doradził bo od lat tak robi/ lub montuje i działa….
- X lub Y to ma i mówi że to szmelc i dziadostwo…..
- Musimy to zamontować bo na to jest dotacja a na tamto nie….
- Zleciłem/kupiłem projekt to chyba wszystko tam jest najlepiej, mam jeszcze wydawać pieniądze na dodatkowe analizy….?
Do każdej z wymienionych przesłanek można by napisać przynajmniej stronę argumentów podważających tego typu podstawę podejmowania decyzji. Jak najbardziej część informacji zwłaszcza tych dotyczących działania poszczególnych firm, dostępności produktów, serwisu, są bardzo istotne, ale nie mogą być głównym czynnikiem decydującym o wyborze konkretnego rozwiązania.
Czym są analizy LCC ?
Coś co kolokwialnie mówiąc sprawdza się w jednym budynku wcale nie musi sprawdzić się w innym, lub może się okazać że inne rozwiązanie sprawdzi się lepiej.
Celem analizy LCC (Life Cost Cycle) jest porównanie wpływu różnych rozwiązań technicznych jakie można zastosować w przypadku konkretnego obiektu na jego efektywność energetyczną czy wprost koszty eksploatacyjne. W ramach analizy uwzględnia się wszystkie czynniki kosztowe:
- zakup,
- montaż/ uruchomienie jeżeli jest wymagane
- koszty nośnika energii – w ujęciu zarówno rocznym jak i w cyklu całego życia
- planowe serwisy i przeglądy
- demontaż/złomowanie lub utylizacja.
Nie mniej ważnym, choć nie tak widowiskowym dla większości elementem analiz LCC jest ocena wpływu budynku na środowisko naturalne.
Różnice pomiędzy analizą LCC a decyzjami na podstawie wymienionych wyżej przesłanek
Analiza LCC przygotowana przez wyspecjalizowaną firmę:
- Jest bezstronna, tzn. podmiot i osoby ją przygotowujące nie sprzedają, nie montują określonych materiałów i urządzeń. Nie mają finansowych korzyści z faktu wyboru przez inwestora rozwiązań konkretnego producenta i dostawcy.
- Odnosi się do danego obiektu, uwzględniając jego podstawowe cechy takie jak układ architektoniczny, lokalizacja oraz usytuowanie względem innych obiektów. Ocenia realny dostęp i możliwość wykorzystania różnych nośników energii w tym OZE.
- Obliczenia są wykonywane na podstawie obowiązujących aktów prawnych: norm, rozporządzeń i ustaw. Jest to jedyna rzetelna możliwość aby na etapie przed wykonawczym ocenić jak różne rozwiązania sprawdzą się w przypadku danego obiektu. Pozwala dokonać porównania ich działania w tych samych warunkach, uzyskując obiektywne wyniki. Możliwości takiej nie daje porównywanie danych z folderów reklamowych, lub opinii użytkowników z których każdy może eksploatować budynek z uwzględnieniem różnych parametrów – dotyczy również budynków położonych po sąsiedzku.
- Obejmuje analizę porównawczą kilku ( 3 – 4) technologii lub urządzeń, najczęściej różnych producentów.
- Uwzględnia pełen czas życia urządzenia lub budynku, a nie koszty na tu i teraz.
Jakie są koszty analizy LCC
Są uzależnione od powierzchni, kubatury, skomplikowania architektury i liczby analizowanych systemów technicznych jak i dodatkowych wymagań stawianych przez instytucje certyfikujące w systemach wielokryterialnych np. Certyfikat Zielony Dom, BREEAM, LEED, lub udzielające finansowego wsparcia.
Na rynku pojawiają się usługi jak OZC INVEST TM dedykowane inwestorom nie zamierzającym certyfikować budynku w systemie wielokryterialnym lub korzystać z finansowego wsparcia.
Wstępnie można przyjąć że koszt tego typu ekspertyzy zwraca się w pierwszym roku użytkowania budynku, a bywa że już na etapie zakupu materiałów czy urządzeń ( choć jak wszędzie mogą pojawić się wyjątki).
Warto również w tym miejscu zwrócić uwagę na dwa zestawienia dotyczące kosztów związanych z funkcjonowaniem budynków:
Wynika z nich jednoznacznie że koszty eksploatacyjne są dość znaczące w cyklu życia budynku, jak również są systemy które są ich istotną częścią. Dlatego też ważnym jest aby wznosząc nowy obiekt czy modernizując istniejący zrobić to z wykorzystaniem technologii optymalnie dobranych do konkretnych potrzeb, zapewniających najlepszą efektywność energetyczną z uwzględnieniem dłuższego horyzontu czasowego.
Zarówno materiały konstrukcyjne jak i urządzenia wchodzące w skład poszczególnych instalacji i systemów charakteryzują się różnymi właściwościami i parametrami w różnych warunkach eksploatacyjnych , generując zróżnicowane koszty eksploatacyjne. Aby wybrać te najbardziej optymalne dla naszej inwestycji należy wykonać/ zlecić wykonanie niezbędnych analiz porównawczych, i temu właśnie służą analiz LCC.
Powyższy materiał jest chroniony prawami autorskimi. Kopiowanie, powielanie i wykorzystywanie wyłącznie za zgodą autora.
Opracowanie EBDN Project Maciej Waszczuk
